Zuyd Hogeschool in Heerlen start een expertisecentrum voor blockchaintechnologie. Dat is een vrij nieuwe en steeds belangrijkere manier van data ordenen.
Het centrum voor blockchaintechnologie wordt een bundeling van experts met juridische achtergrond, en daarbij studenten, bedrijfsleven en andere instanties die gezamenlijk kennis ontwikkelen en onderzoeken en projecten uitvoeren. Ook wordt er onderwijs gegeven.
Blockchain, een relatief nieuwe ICT-toepassing, staat daarbij centraal. Het expertisecentrum wordt gevestigd op de Brightlands Smart Services Campus, een van de voormalige ABP-gebouwen in Heerlen.
Ordenen
Wat is blockchain? Voor het exacte antwoord op die vraag heeft lector Roger Bemelmans met collega-onderzoekers een soort ‘blockchain voor dummies’ geschreven. Bedrijven en particulieren hebben steeds meer interesse in blockchain, maar velen weten nog niet of deze manier van data ordenen van enige betekenis voor hen is.
Dat constateerde Zuyd Hogeschool onlangs tijdens een seminar met ruim 150 deelnemers. Daar stond de vraag centraal ‘Wat kun je met blockchain in de praktijk?’ Het seminar werd afgetrapt met de stelling: ‘Wie nog nooit van blockchain heeft gehoord, leeft onder een steen”. Een riskante bewering, maar vooruit, blockchaintechnologie staat de laatste jaren inderdaad veelvuldig in de belangstelling. Al is het maar omdat de populaire bitcoins draaien op die technologie.
Het seminar gold als de afsluiting van een tienweeks studieprogramma aan de hogeschool. In die periode hebben studenten in opdracht van bedrijven en instellingen in de regio onderzocht wat blockchain concreet voor hen kon betekenen.
Zo wil Cicero Zorggroep blockchain inzetten voor het opstellen van elektronische patiëntendossiers, CGI voor de historie van telefoonnummers die klanten naar een nieuwe telecomprovider meenemen. Voor het Kadaster zou blockchain interessant kunnen zijn om de ontwikkeling van panden en percelen vast te leggen en Ponthus wilde in samenwerking met Veolia weten of aan te recyclen grondstoffen een code kan worden toegevoegd waardoor de stof in de tijd kan worden gevolgd, ook na verwerking.
DNA van plastic
“Van glas weten we dat het in Nederland inmiddels voor ruim 99 procent wordt gerecycled. Papier heeft ook een hoge recyclegraad. Bij plastic is dat nog niet het geval, terwijl je dat ook wil terugwinnen”, geeft Patrick van Erp van Ponthus aan. “Via blockchain zou je het eigenaarschap van een partij grondstof kunnen regelen en volgen. Dat is nu nog niet mogelijk omdat een plastic korrel nog geen DNA heeft. Maar we moeten beginnen erover te praten en na te denken. Straks komt er hopelijk wel een oplossing. Want als de herkomst van een partij bekend is, weet je ook wat de kwaliteit is.”
ICT-studenten Kelly Hannemann heeft zich tijdens de opdracht van Ponthus voor het eerst in blockchain verdiept. Nu zegt ze: “Het is en blijft software die je op een blockchain schrijft.” Toch heeft ze belangrijke verschillen ontdekt tussen blockchain en het reguliere programmeren. “Slechte software kost bij blockchain veel extra rekenkracht en dus geld en daarnaast extra transactiekosten. Die kunnen algauw twee keer zo hoog zijn. In dit geval moet je dus zo efficiënt mogelijk programmeren niet alleen vanwege de leesbaarheid. Dat is nieuw aan blockchain. Dit is dus voor de top van de programmeurs.” Met andere woorden, slordige programmeurs die hun fouten met houwjte-touwtje-constructies herstellen kunnen zich beter niet aan blockchain wagen.
Sociaal experiment
Er zit ook een menselijk en sociaal aspect aan blockchain, ziet lector Roger Bemelmans. “Blockchain is als een spreadsheet, die iedereen kent van Excel. Hier heeft iedereen zijn eigen lokale spreadsheet. De uitdaging is om ervoor te zorgen dat we allemaal dezelfde spreadsheet hebben. Het voordeel is dat we geen andere partij nodig hebben die het regelt, zoals een bank. Geen autoriteit die we moeten vertrouwen. We zeggen ‘nee, we regelen het zelf’. Dat vind ik mooi aan blockchain. Het is niet alleen ICT, het is ook een sociaal experiment.”
De technologie is daarom vooral interessant in situaties waar vertrouwen een grote rol speelt. Volgens Bemelmans hebben het Kadaster en andere overheidsinstanties minder baat bij blockchain, want de Nederlander vertrouwt er normaal gesproken op dat de Kadastergegevens correct zijn.
De docent ziet blockchain als een nieuw instrument, een van de vele ICT-instrumenten die ons ter beschikking staan. “Nieuw aan blockchain is de factor tijd en het vertrouwenaspect. Maar de techniek is niet ingewikkelder of revolutionair, wel de toepassing. Je kunt er bepaalde problemen goed mee oplossen.”
Puzzelen
Automatiseren hoeft zeker niet altijd via blockchain. Voor een bedrijf dat wil weten of blockchain nuttig kan zijn, heeft Bemelmans vier vragen opgesteld. Heb je samen met andere bedrijven of organisaties een gemeenschappelijke database nodig? Is er voor een deel geen vertrouwen in de partijen? Is het geen probleem dat historische data niet kunnen worden gewijzigd? Zit er een volgordelijkheid in de transacties? Is het antwoord op alle vragen ‘ja’, dan kan blockchain een uitkomst bieden.
Voor Zuyd Hogeschool is de vraag al beantwoord, daar wordt blockchain een vast onderdeel van de ICT- én economische opleiding. Bemelmans: “Het is een aparte tak van sport. Het is puzzelen, het is creatief, maar er zit ook een sociaal en financieel aspect aan. En het is ook gewoon rationele wiskunde.”
Nee, het is niet alleen heel technisch denken, zegt Kelly Hannemann: “Het zijn niet alleen nerds die hiermee bezig zijn.”
Wat is blockchain?
Blockchain is een database, waarin informatie over een dienst of product wordt beschreven. Roger Bemelmans: “Het is net als een spreadsheet, maar zonder rijen en kolommen. In plaats daarvan zijn het blokjes met data die achter elkaar worden gekoppeld.
Essentieel is dat je die blokjes nooit meer kunt wijzigen. Je kunt er alleen aan het eind een nieuw blokje aan toevoegen.”
Belangrijk is ook de factor tijd. Omdat de data niet te wijzigen zijn, kun je teruggaan in de tijd en altijd achterhalen wat de status van een product op een bepaald tijdstip was.
Hoe legt Kelly Hannemann het aan haar oma uit? Dan moet ze zoeken naar de juiste woorden, Nederlandse vooral, want programmeurs stoppen hun zinnen vol met Engels jargon. “Blokjesketting? Nee, kom op, dat klinkt niet.” Vaak krijgt ze te horen “mooi uitgelegd, ik snap het alleen niet”.
